Stóra "Palli er einn í heiminum" samsærið

Það er til tvenns konar fólk í heiminum. Það sem las Palli er einn í heiminum eins og hún var fyrst skrifuð, þar sem sagan endar á Palla grátandi aleinn i rúminu sínu og hinn hópurinn, sem las útgáfuna sem endar á því að Palli leikur sér glaður í bragði á leikvelli með vinum sínum.

"... der først i Palle alene i verdens 4. oplag, blev tilføjet et sidste udglattende billede af en smilende og tryg Palle på legepladsen med kammerater. Den oprindelige slutning - Palle, der græder alene i sin seng, efter at have indset at det hele bare var en drøm - var for barsk." *

Um þetta skrifaði höfundurinn sjálfur:
„Í 1954 útgáfunni var hinni sorglegu lokamynd bókarinnar af Palla grátandi einn i rúminu sínu skipt út fyrir Palla sem lék sér glaður í bragði á leikvelli með vinum sínum. Strax þegar bókin kom fyrst út árið 1942 gagnrýndi einn lesandi Sorø Amtstidende hinn dapurlega endi og skrifaði að 'svona hefði HC Andersen aldrei borið sig að'. Eftir mikla umhugsun kom nýja útgáfan út í fyrsta skipti árið 1951, í Hollandi [...].”

„I 1954-udgaven blev det sørgelige slutbillede af den grædende Palle alene i sin seng skiftet ud med en glad Palle på en legeplads med kammerater. Allerede ved udgivelsen i 1942 kritiserede en anmelder ved Sorø Amtstidende den triste slutning og skrev, 'at sådan kunne H.C. Andersen aldrig have båret sig ad'. Den nye udgave lanceredes efter mange overvejelser første gang i 1951 i en hollandsk udgave […].” *

Gamla hranalega myndin er aftur á sínum stað í 7. útgáfu á íslensku frá 2007, en ritskoðaða útgáfan rataði í einhverjar fyrri útgáfur bókarinnar hér á landi. Í Danmörku var horfið aftur til upprunalega endisins árið 1984.

Upprunalegi endirinn, Palli grætur í rúminu sínu.

Gerviendirinn.

Bókin byrjar þegar Palli vaknar einn í rúminu.

Ljóð Roberts Burns, um jafn hverfular áætlanir manna og músa.

Eftirfarandi tilvitnun í leikskrá Leikfélags Reykjavíkur og þýðing á erindi í ljóði Roberts Burns birtist í Þjóðviljanum 12. janúr 1954:

„Skozka skáldið Robert Burns [1759-1796] orti kvæði um mús, sem varð í plógfari hans í nóvember 1785 og hefur John Steinbeck haft (það) erindi í huga, þegar hann reit leikrit sitt [Mýs og menn]. Í átta erindum lýsir Burns samúð bóndans með varnarlausu dýri, sem hann hefur óviljandi hrakið úr vetrarhíði, en gerir um leið samanburð við örlög manna. 

 ...

En, mýsla, ekki ert þú ein um það að reyna,
að fyrir hyggja kemur ekki alltaf í hag;
því er svo oft um mýs og menn,
að nákvæmustu áform fara út um þúfur
og skilja ekki annað eftir en sorg og sársauka,
í stað fyrirheitinnar gleði.

Texti erindisins á frummálinu:

But, Mousie, thou art no thy lane,
In proving foresight may be vain;
The best-laid schemes o' mice an 'men
Gang aft agley,
An'lea'e us nought but grief an' pain,
For promis'd joy!

Þýðanda er ekki getið og ekki heldur þess sem seinna þýddi miðhluta erindisins með þessum hætti í Mbl. 21. jan. 1999:

Svo bregðast bestu ráð
bæði músa og manna

Ljóðið heitir á frummálinu To A Mouse, On Turning Her Up In Her Nest With The Plough. Eftirfarandi þýðing Þórarins Eldjárns birtist í Lesbók Mbl. 2001, þar sem þessum sömu línum er snarað svo:

Vel ætla mýs og menn sér jafnt,
svo misferst það.

Smellið til að stækka.

Pay lip service

Pay lip service to something or someone - pretend to support, support insincerely, support hypocritically. He had done no more that pay lip service to their views (thefreedictionary.com).

Orðatiltækið útleggst ágætlega á íslensku á þennan hátt:

játa gildi e-s með vörunum.

Mynd af babylon.com.

Interested party, interested parties, á íslensku

Að jafnaði merkir „interested party“ aðili sem á (lögvarinna) hagsmuna að gæta, hagsmunaaðili. 

Í sumum tilvikum er hugtakið notað um þá ekki eiga beinan rétt til aðildar að máli, en er engu að síður heimilt að láta sig mál varða t.d. með því að koma athugasemdum á framfæri. Þá getur verið hentugt að notast við „aðilar sem telja sig eiga hagsmuna að gæta“, eða „áhugaaðilar“. 

Á þýsku er talað um der Beteiligte, þ.e. sá sem á hlutdeild.